११ देशका अध्येताहरुद्धारा २४ वटा कार्यपत्र प्रस्तुत

लुम्बिनी २० चैत ।
लुम्बिनीमा उपकुलपतिहरुको अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन शुरु भएको छ । लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयको आयोजनामा, विश्वविद्यालय अनुदान आयोगको सहयोग र ग्लोवल युनिभर्सिटी नेटवर्कको सहकार्यमा लुम्बिनीमा अन्तर्राष्ट्रिय उपकुलपति र १८ औं न्यूज (पूर्व, पश्चिम, उत्तर, दक्षिण) सम्मेलन बुधबारबाट लुम्बिनीमा शुरु भएको हो ।
सम्मेलनको एक कार्यक्रमकाबीच राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्ष प्रा.डा. शिवराज अधिकारीले उद्घाटन गरे । सो अवसरमा बोल्दै उनले चौथो औद्योगिक क्रान्तिको जनशक्ति उच्च प्रविधिको सीपयुक्त हुन आवश्यक रहेको बताए । विश्वविद्यालयबाट उत्पादन हुने जनशक्ति विश्वव्यापी रुपमा काम गर्न सक्षम हुनुपर्ने उनको भनाई थियो ।
उच्च शिक्षामा बौद्ध दर्शन अन्तर्राष्ट्रिकरण, प्राज्ञिक नेतृत्वमा बौद्ध दर्शन र नैतिकता, चौथो औद्योगिक क्रान्तिमा उच्च शिक्षाको अन्तर्राष्ट्रियकरण, नेपालको उच्च शिक्षाका चुनौति र अवसर विषयमा केन्द्रीत रही उपकुलपति सम्मेलन आयोजना गरिएको हो ।
कार्यक्रममा बोल्दै लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्रा.डा. सुवर्णलाल बज्राचार्यले बौद्ध दर्शनको प्रयोगात्मक अभ्यासबाट नैतिकवान सीपयुक्त जनशक्ति तयार हुने बताए । उनले लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयले कोर बुद्धिजम र एप्लाईड बुद्धिजम दुई संकायात्मक शैक्षिक कार्यक्रम सञ्चालन गरी अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थी आकर्षणको काम गरिरहेको बताए ।
लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयका पूर्व उपकुलपति प्रा.डा. त्रिरत्न मानन्धरले बुद्धका शिक्षालाई विश्वव्यापी शिक्षणको गराउन आवश्यक देखिएको भन्दै लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयले त्यही लक्ष्य लिई काम गरेको बताए । सम्मेलनमा विश्वविद्यालय अनुदान आयोगका अध्यक्ष प्रा.डा. देवराज अधिकारीले विश्वभरका विश्वविद्यालयलाई एकअर्कामा जोड्दै स्वदेशी विश्वविद्यालयको विकासमा अनुदान आयोगको कार्य गरिरहेको बताए ।
भारतको नालन्दा विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्रा.डा. अभयकुमार सिंहले मानव संसाधनको विकासमा बौद्ध दर्शन अनिवार्य सर्त रहेको भन्दै यसले अहिले आवश्यक रहेको नैतिकवान जनशक्ति उत्पादन गर्न सकिने बताए । सिद्धार्थ विश्वविद्यालय भारतका उपकुलपति प्रा. कविता शाहले दीगो र आधुनिक शिक्षा विकासका लागि बौद्ध प्रज्ञा अनिवार्य भइसकेको बताइन् । नेपालका मध्यपश्चिम विश्वविद्यालय प्रा.डा. धु्रबकुमार गौतमले उच्च शिक्षालाई औद्योगिक जनशक्तिको आवश्यकतासंग जोड्दै विश्वविद्यालयले शैक्षिक कार्यक्रम सञ्चालन गर्न आवश्यक रहेको औल्याए । पोखरा विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्रा.डा. बेदराज केसीले श्रमबजारसंग जोडेर गए मात्रै उच्च शिक्षाको प्रभावकारिता देखिने भएकाले त्यसतर्फ सबै विश्वविद्यालयको जोड हुनुपर्ने बताए ।
त्यस्तै पूर्वाञ्चल विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्रा.डा. बिजुकुमार थपलियाले चौथो औद्योगिक क्रान्तिको चरणमा त्यस्तै क्षमताको मानव संसाधन उत्पादनको जिम्मेवारी विश्वविद्यालयमा रहेको बताए । राजर्षिजनक विश्वविद्यालय प्रा.डा. अमर प्रसाद यादवले स्थानीय औद्योगिक व्यवासायिक संघसंस्थाहरुको सम्पर्कबाट विश्वविद्यालयले शैक्षिक कार्यक्रम चलाउदा जनशक्ति खपत हुने सम्भावना बढी रहेको औल्याए ।
नेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्रा.डा. धनेश्वर नेपालले परम्परागत पूर्विय सभ्यतालाई अंगिकार गर्दा नैतिकवान जनशक्ति उत्पादन हुने भएकाले लुम्बिनी बौद्ध र संस्कृत विश्वविद्यालय सहकार्यमा अनुसन्धानमा जुट्न आवश्यक रहेको बताए ।
विदुषी योगमाया हिमालय आर्युवेद विश्वविद्यालयका उपकुलपति डा. अर्जुन कार्कीले परम्परागत चिकित्सा पद्धतीको विकासका लागि प्राविधिक शिक्षालाई मूलधारमा राखेर अनुसन्धान आवश्यक देखिएको बताए । मदन भण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानका उपकुलपति डा. प्रदीप ज्ञवालीले सोवा रिग्पा मेडिसिन जस्ता विषयहरुलाई प्राथमिकतामा राखेर उच्च शिक्षा सञ्चालनमा जोड दिने समय आएको बताए ।
मध्यपश्चिम विश्वविद्यालयका पूर्व उपकुलपति प्रा.डा. उपेन्द्र कोइरालाले चौथो औद्योगिक क्रान्तिमा एक देशमै बसेर विश्वव्यापी काम गर्न सकिने अवस्था आउदै गरेको भन्दै त्यसको व्यवस्थापकीय पक्षलाई अहिलेदेखि नै नेपालले बलियो बनाउनुपर्ने बताए ।
लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयका पूर्व उपकुलपति प्रा.डा. हृदयरत्न बज्राचार्यले विश्वविद्यालयमा विद्यार्थी खोज्ने चुनौतिपूर्ण अवस्था बढिरहेको भन्दै यसको समाधानका लागि श्रमबजारसंग जोड्ेर शैक्षिक कार्यक्रम सञ्चालन आवश्यक रहेको औल्याए ।
नियोन विश्वविद्यालय जापानका प्रोफेसर हिरासावा कात्सिकोले मानव संसाधन व्यवस्थापनमा सूचना प्रविधि निकै महत्वपूर्ण रहेको भन्दै विश्वविद्यालयहरुले ग्लोवल नेटवर्क स्थापना गरी प्रविधियुक्त जनशक्ति उत्पादन गर्नुको विकल्प नभएको बताए ।
लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयका रजिष्ट्रार डा. तिलकराम आचार्यले बौद्ध शिक्षाको प्रवद्र्धनका लागि उपकुलपतिहरुको सम्मेलनबाट ठोस घोषणापत्र जारी हुने बताए ।

कार्यक्रम अन्तर्गत पहिलो दिन मानव संसाधन व्यवस्थापनमा बौद्ध दर्शनको उपयोग, श्रमबजारमा कृत्तिम बौद्धिकता (एआई)को प्रयोग, उच्च शिक्षाका लागि क्षेत्रीय सहयोग र सञ्जाल निर्माण तथा मानव संसाधन व्यवस्थापनमा संस्थागत भूमिका विषयमा ११ देशका अध्येताहरुले २४ वटा कार्यपत्र प्रस्तुत गरेका छन् ।
दोस्रो दिन उपकुलपतिहरुबीच तीन सत्रमा छलफल हुने कार्यक्रम तय भएको छ । चौथो औद्योगिक क्रान्तिका लागि उच्च शिक्षाः वैश्विक गतिशीलता, बौद्ध ज्ञान, र शैक्षिक सहकार्य विषयको एक सत्र हुनेछ । नेपालमा उच्च शिक्षाका चुनौती र अवसरः वैश्विक गतिशीलता, बौद्ध ज्ञान, र शैक्षिक उत्कृष्टताको समावेश विषयमा अर्काे सत्र र नेपालमा वैकल्पिक चिकित्सा प्रवद्र्धनः दीगो विकास लक्ष्यसंगको सहकार्य विषयमा तेस्रो सत्र हुने जनाइएको छ ।
सम्मेलनमा नेपाल, कम्बोडिया, चीन, जर्मनी, भारत, जापान, लाओस्, म्यानमार, श्रीलंका, थाइल्याण्ड र भियतनामका विज्ञ तथा अध्येताहरुको सहभागिता छ ।